สรุปผลโพลครั้งที่ 1

การสำรวจการดำเนินการ “โครงการภูเก็ตเมืองปลอดพลาสติก”

โดย รองศาสตราจารย์ ดร.พันธ์ ทองชุมนุม

จังหวัดภูเก็ตเป็นเมืองท่องเที่ยวระดับ World class ที่ได้รับความสนใจจากนักท่องเที่ยวทั่วโลกเข้ามาท่องเที่ยวเป็นจำนวนมาก ทำให้ธุรกิจการท่องเที่ยวขยายตัวอย่างรวดเร็ว ประกอบกับจังหวัดภูเก็ตมีประชากรในทะเบียนราษฎรและประชากรแฝงกว่า 8 แสนคน เมื่อรวมกับนักท่องเที่ยวที่เดินทางเข้ามาในแต่ละปีไม่น้อยกว่า 5 ล้านคน จึงทำให้เกิดปัญหาต่างๆ ตามมามากมาย ไม่ว่าจะเป็นเรื่องระบบสาธารณูปโภคต่างๆ ที่ไม่สามารถรองรับได้อย่างเพียงพอ หรือปัญหามลพิษด้านด้านสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะปัญหาขยะที่พบว่าขณะนี้จังหวัดภูเก็ตมีปริมาณขยะมากกว่า 500 ตันต่อวัน ขณะที่ระบบที่มีอยู่สามารถรองรับการกำจัดได้เพียงวันละ 250 ตัน ทำให้เกิดปัญหาภาวะขยะล้นเมือง ส่งกลิ่นเหม็นและบดบังทัศนียภาพ กระทบกับภาพลักษณ์การเป็นเมืองท่องเที่ยวระดับโลกอย่างรุนแรง โดยเฉพาะขยะจากพลาสติกที่มีมากกว่าร้อยละ 20 ของขยะทั้งหมด ดังนั้นที่ผู้เกี่ยวทุกระดับต่างก็มีความตระหนักในเรื่องดังกล่าว จึงได้รณรงค์ให้ประชาชนได้มีส่วนร่วมในการแก้ร่วมกัน โดยเริ่มจากการที่จังหวัดภูเก็ตได้ขอความร่วมมือให้หน่วยงานต่างๆ ร่วมรณรงค์ตั้งแต่วันที่ 1 กันยายน 2552 ต่อมาในวันที่ 4 ธันวาคม 2552 จังหวัดภูเก็ตร่วมกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและห้างสรรพสินค้าในจังหวัด 22 แห่งได้ร่วมลงนามบันทึกตกลงความร่วมมือโครงการภูเก็ตปลอดถุงพลาสติก และวันที่ 14 กุมภาพันธ์ 2553 ซึ่งตรงกับวันแห่งความรัก ทางจังหวัดภูเก็ตได้รณรงค์ใหญ่อีกครั้ง โดยครั้งนี้ได้มีการประชาสัมพันธ์อย่างกว้างขวางในทุกๆ สื่อ โดยมีรัฐมนตรี ข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ นักการเมืองทั้งระดับท้องถิ่นและระดับชาติได้ให้ความร่วมมือและร่วมรณรงค์ในกิจกรรมครั้งนี้ โดยหวังว่ากิจกรรมดังกล่าวจะมีส่วนช่วยปลุกจิตสำนึกให้ทุกฝ่ายตระหนักในความสำคัญและความจำเป็นที่ต้องลดปริมาณขยะพลาสติกให้ได้ ซึ่งหากผลของการรณรงค์ครั้งนี้บรรลุวัตถุประสงค์ตามเป้าหมายที่วางไว้ จะทำให้จังหวัดภูเก็ตสามารถลดขยะพลาสติกได้ไม่น้อยกว่าปีละ 5,000 ตัน

”อันดามันโพล” โดย รศ.ดร.พันธ์ ทองชุมนุม คณะเทคโนโลยีและสิ่งแวดล้อม มหาวิทยาลัย สงขลานครินทร์ วิทยาเขตภูเก็ตเห็นว่าโครงการดังกล่าวเป็นโครงการที่ดีเห็นควรสนับสนุนให้ทุกฝ่ายได้เข้ามามีส่วนร่วมในโครงการครั้งนี้ อย่างไรก็ตามยังเกิดคำถามในเรื่องของการรับรู้ของประชาชนว่ามีเพียงใด ตลอดจนเมื่อรับทราบแล้วจะมีความคิดเห็นหรือเจตคติต่อเรื่องนี้อย่างไร ทางอันดามันโพลจึงได้ทำการสำรวจพฤติกรรมและความคิดเห็นของประชาชนในเรื่องนี้ ซึ่งในการกำหนดขนาดกลุ่มตัวอย่างจะใช้ฐานของประชากรในทะเบียนราษฎร์และประชากรแฝงในจังหวัดภูเก็ตจำนวน 800,000 คน โดยยอมให้เกิดความคลาดเคลื่อนได้ร้อยละ 5 ที่ระดับค่าความเชื่อมั่น 95 เปอร์เซ็นต์ ได้กลุ่มตัวอย่างในการเก็บข้อมูลจำนวน 420 คน การสุ่มกลุ่มตัวอย่างได้ทำการสุ่ม 6 พื้นที่ แบ่งเป็นตลาดสด 3 แห่งคือตลาดสดบ่านส้าน ตลาดสดกะทู้และตลาดสดราชภัฏ ศูนย์การค้าขนาดใหญ่ 3 แห่งคือห้างเซลทรัล ห้างบ็กซีและห้างโลตัส โดยกำหนดขนาดกลุ่มตัวอย่างพื้นที่ละเท่าๆ กัน วิธีการสุ่มใช้การสุ่มแบบบังเอิญ (Accidental Sampling) ผลการสำรวจปรากฏดังไปนี้

1. กลุ่มตัวอย่างใช้ภาชนะบรรจุใดใส่ของในวันสำรวจ (20 กุมภาพันธ์ 53)

ถุงพลาสติก                                                      74.59 %

ภาชนะอื่นที่ไม่พลาสติก เช่น ถุงผ้า ตะกร้า                  25.41 %

          2. กลุ่มตัวอย่างรับทราบโครงการภูเก็ตเมืองปลอดพลาสติกหรือไม่

                   ไม่ทราบ                                                         47.29  %

                   ทราบ                                                            52.71  %

          3. กลุ่มตัวอย่างที่ทราบโครงการทราบจากสื่อใด

                   1) ป้ายประชาสัมพันธ์                                         52.68 %

                    2) การรณรงค์ของหน่วยงานต่างๆ                           17.41 %

                    3) โทรทัศน์                                                     14.73 %

                    4) วิทยุ                                                         9.37 %

                    5) หนังสือพิมพ์                                                 2.68 %

                    6) อินเตอร์เน็ต                                                 1.79 %

                    7) อื่นๆ (เช่นเพื่อนหรือบุคคลใกล้ชิด)                       1.34 %

          4. พฤติกรรมของกลุ่มตัวอย่างมีการใช้ถุงผ้าหรือสิ่งอื่นแทนการใส่ถุงพลาสติกเพียงใด

                   4.1 กลุ่มที่ไม่ทราบโครงการ

4.2 กลุ่มที่ทราบโครงการ

          5. ความคิดเห็นของกลุ่มตัวอย่างต่อโครงการว่าเห็นด้วยหรือไม่

                   เห็นด้วย                                                97.41 %

                   ไม่เห็นด้วย                                           2.59 %

          6. ความเห็นของกลุ่มตัวอย่างต่อการรณรงค์ให้ใช้ถุงผ้าแทนถุงพลาสติกจะช่วยลดขยะพลาสติกใน

             จังหวัดภูเก็ตได้หรือไม่

                   ได้                                                       67.06 %                 

                   ไม่ได้                                                   8.47 %

                   ไม่แน่ใจ                                                 24.47 %

7. ความเห็นของกลุ่มตัวอย่างต่อการรณรงค์การใช้ถุงพลาสติกในครั้งนี้ว่ามีผลทำให้คนหันมาใช้ถุงผ้า

   มากขึ้นหรือไม่

มีผล                                                     61.65 %

ไม่มีผล                                                 6.82 %

ไม่แน่ใจ                                                 31.53 %

          8. กลุ่มตัวอย่างทราบหรือไม่ว่าการลดขยะพลาสติกจะช่วยลดโลกร้อนได้

                   ทราบ                                                   96.47 %

                   ไม่ทราบ                                                3.53 %

          9. ความเห็นของกลุ่มตัวอย่างว่าปัจจัยใดที่เป็นอุปสรรคมากกว่ากันในการรณรงค์ให้ผู้คนหันมาใช้ถุงผ้า

                   ความสะดวก                                           83.06 %

                   ราคาถุงผ้า                                             16.94 %

          10. ความเห็นของกลุ่มตัวอย่างว่ายินดีจะใช้ถุงผ้าหรือไม่ถ้ามีส่วนลดให้

                   ใช้                                                       84.24 %

                    ไม่ใช้                                                   2.35 %

                    ไม่แน่ใจ                                                13.41 %

11. ความเห็นของกลุ่มตัวอย่างต่อส่วนลดอย่างน้อยที่สุดเท่าไรต่อครั้งจึงมีแนวโน้มที่ยินดีที่จะใช้

     ถุงผ้าแทนถุงพลาสติกโดยไม่พิจารณายอดรวม

          ไม่สนใจจะใช้                                           0.94 %

          5 บาท                                                  28.00 %

          10 บาท                                                          29.41 %

          15 บาท                                                          8.71 %

          20 บาท                                                          32.94 %

12. ความเห็นของกลุ่มตัวอย่างต่อปัจจัยที่มีผลต่อการเลือกซื้อถุงผ้ามากที่สุด

          ความสะดวกในการซื้อถุง                             27.29 %

          ความคงทน                                            24.94 %

          ดีไซด์และความสวยงาม                              24.00 %

          ราคา                                                    17.18 %

          ขนาดที่เหมาะสม                                      6.59 %

13. ความเห็นของกลุ่มตัวอย่างต่อปัจจัยที่มีผลต่อการเลือกซื้อถุงผ้ามากที่สุด จำแนกตามอายุ

ข้อเสนอแนะการนำผลโพลไปใช้

1.      ผลโพลแสดงให้เห็นว่าการประชาสัมพันธ์เพื่อให้ประชาชนรับทราบโครงการยังไม่ได้ผล เพราะมีประชาชนรับทราบโครงการนี้เพียง 52 % จึงเห็นควรมีการเพิ่มการประชาสัมพันธ์โครงการ โดยใช้สื่อประเภทป้ายประชาสัมพันธ์เพราะให้ผลดีกว่าสื่อประเภทอื่นๆ

2.      ปัจจัยสำคัญที่ทำให้คนใช้ถุงพลาสติกเพราะคิดว่ามีความสะดวกกว่าการใช้ถุงผ้า ดังนั้นการรณรงค์เพื่อให้คนหันมาใช้ถุงผ้าจึงจำเป็นต้องปลูกจิตสำนึก โดยเฉพาะประเด็นที่ทุกคนต้องร่วมมือกันเพื่อลดภาวะโลกร้อน

3.      จากโพลแสดงให้เห็นว่าหากมีมาตรการส่วนลดราคาให้แก่ผู้ที่ใช้ถุงผ้าแทนถุงพลาสติก ผู้คนยินดีจะหันมาใช้ถุงผ้าและส่วนลดที่มีผลทางด้านจิตใจที่คนยินดีจะร่วมโครงการนี้น่าจะเป็นส่วนลดที่สามารถตีเป็นค่าเงินประมาณ 5 หรือ 10 บาท เพราะเป็นตัวเลขที่คนใช้บริการเห็นว่าคุ้มค่ากับการแลกความสะดวกทั้งนี้การกำหนดราคายอดรวมขั้นต่ำอาจจะเป็นเรื่องที่ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องต้องมาพิจารณาร่วมกัน

4.      ปัจจัยเกี่ยวกับความสะดวกในการหาซื้อถุงผ้าเป็นประเด็นหนึ่งที่สำคัญในการตัดสินใจของคนในการหันมาใช้ถุงผ้าแทนถุงพลาสติก ดังนั้นองค์กรส่วนท้องถิ่น ห้างร้านหรือบุคคลที่เกี่ยวข้องควรดำเนินเรืองนี้เพื่อให้กลุ่มเป้าหมายมีความสะดวกในการซื้อถุงผ้าหรือหากเป็นการแจกฟรีจะยิ่งเป็นการดี